Szukanie zaawansowane

Szukanie wraz z odmianą wyrazów
Wstaw * (gwiazdka) po wpisaniu początku wyrazu
np. podatk*, aby znaleźć podatkami, podatkach itd.

Dokładne dopasowanie
Wpisz wyrażenie w cudzysłowie.
Na przykład: "podatek dochodowy".

Wykluczenie wyrażenia
Wstaw - (minus) przed słowem, które chcesz wykluczyć. Na przykład: "sprzedaż -towar"

Brak wyników

Polscy przedsiębiorcy z powodzeniem rozwijają swoje firmy i umacniają pozycję na rynku międzynarodowym. Bardzo popularna stała się współpraca z zagranicznymi kontrahentami unijnymi, a także spoza Unii Europejskiej. Współpraca ta dotyczy dostawy i nabycia towarów, a także świadczenia i nabycia usług. Takie transakcje rodzą obowiązki w podatku od towarów i usług. W tym artykule wyjaśniamy Państwu konsekwencje podatkowe dostawy i nabycia towarów w obrocie zagranicznym przybliżając jednocześnie pojęcie towaru i rodzaje transakcji z kontrahentami spoza UE. Zapraszamy także Państwa do zapoznania się z artykułem w następnym numerze naszego pisma, w którym wyjaśnimy obowiązki podatkowe wynikające ze świadczenia i nabycia usług w transakcjach z kontrahentami spoza UE.

1. Definicja towaru i rodzaje transakcji 
 
Ustawa o podatku od towarów i usług w art. 2 pkt 6 zawiera definicję towaru, zgodnie z którą przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Dla celów podatkowych rozróżniamy następujące rodzaje transakcji dotyczące handlu towarami w obrocie zagranicznym poza Unią Europejską: eksport towarów oraz import towarów. Transakcje te podlegają VAT. Zgodnie bowiem z art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

  • eksport towarów,
  • import towarów na terytorium kraju.

2. Eksport towarów

2.1. Definicja 
Eksport towarów – zgodnie z art. 2 pkt 8 ustawy o podatku od towarów i usług – to dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez:
a) dostawcę lub na jego rzecz (tzw. eksport bezpośredni), lub
b) nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz (tzw. eksport pośredni) z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę do celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych
– jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych.
Natomiast przez dostawę towarów należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT). 
Zatem, eksport towarów występuje, gdy mamy do czynienia z dostawą towarów rozumianą jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel w sytuacji gdy towary w ramach tej dostawy zostają wywiezione poza terytorium UE, co musi być potwierdzone przez właściwy organ celny.
Terytorium UE zdefiniowane zostało w art. 2 pkt 3 ustawy o VAT. Rozumie się przez nie terytoria państw członkowskich Unii Europejskiej. Jednak w przepisie tym określono jak należy traktować pewne terytoria np. Księstwo Monako jest na potrzeby VAT traktowane jako terytorium Francji (a więc stanowi terytorium UE), a np. Ceutę, Melillę, Wyspy Kanaryjskie, Livigno, Campione d’Italia, włoską część jeziora Lugano – traktuje się jako wyłączone z terytorium Unii Europejskiej.
Należy także pamiętać, że od 1 stycznia 2021 roku Wielką Brytanię traktujemy jako terytorium poza UE (z wyjątkiem w zakresie m.in. VAT dotyczącym Irlandii Północnej). Dlatego wywóz towarów do Wielkiej Brytanii podlega procedurom celnym – eksportowym po stronie unijnej i importowym po stronie brytyjskiej.
W brytyjsko-unijnej umowie o handlu i współpracy, w części dotyczącej handlu jest stwierdzenie, że ceł się nie pobiera. Ta zasada dotyczy jednak tylko towarów, które mają status towarów pochodzących z obszaru Wielkiej Brytanii i Unii Europejskiej. Chodzi o takie towary, które zostały tam wyprodukowane w całości albo przy spełnieniu specjalnych reguł pochodzenia. Reguły pochodzenia określają, jakie procesy powinny przejść surowce lub półprodukty, żeby uzyskać ten status. Takie procesy muszą wykraczać poza prosty montaż z półproduktów przywiezionych 
z innego kraju.
Jeśli zatem w Polsce zostanie przeprowadzony prosty montaż z podzespołów elektronicznych pochodzących z Chin, a gotowy produkt jest wysłany do Wielkiej Brytanii, to może nie uzyskać statusu produktu pochodzącego z Unii Europejskiej i może podlegać brytyjskiemu cłu. Podobne zjawisko wystąpi także w odwrotnej sytuacji: towary wyprodukowane w Zjednoczonym Królestwie, które nie zyskają brytyjskiego pochodzenia, też mogą być oclone przy odprawie importowej w UE.
Rozróżniamy dwa rodzaje eksportu: pośredni i bezpośredni. 
W przypadku eksportu bezpośredniego wywóz towarów poza granice kraju jest dokonywany bezpośrednio przez eksportera lub eksporter upoważnia do tego inny podmiot, który dokonuje wywozu w jego imieniu i zgłasza towar do odprawy celnej. W tym przypadku dokumenty eksportowe są wystawiane na eksportera. 
Eksport pośredni występuje wówczas, gdy wywóz towarów poza granice Wspólnoty spoczywa na nabywcy lub nabywca zleca wywóz w swoim imieniu poza UE 
i we własnym imieniu dokonuje zgłoszenia i odprawy celnej. Dokumenty wywozowe wystawiane są wówczas na zagranicznego kontrahenta. 

2.2. Obowiązek podatkowy 
Obowiązek podatkowy w eksporcie towarów, powstaje na zasadach ogólnych tj. z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi (art. 19a ust. 1 ustawy o VAT). Należy także pamiętać o szczególnym momencie powstania obowiązku podatkowego w przypadku:

  • dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury z tytułu takiej dostawy (art. 19 a ust. 5 pkt 4 lit.a ustawy o VAT),
  • dostawy książek drukowanych (CN ex 4901 10 00, 4901 91 00, ex 4901 99 00 i 4903 00 00) – z wyłączeniem map i ulotek – oraz gazet, czasopism i magazynów, drukowanych (CN 4902), z wyjątkiem dostaw towarów, o których mowa w art. 7a ust. 1 i 2, dokonywanych na rzecz podatnika ułatwiającego dostawy towarów oraz przez tego podatnika – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury w przypadkach, o których mowa w art. 106b ust. 1 (dostawa towarów dokonywana przez podatnika na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem) – art. 19a ust. 5 pkt 3 lit.b ustawy o VAT. 

2.3. Stawka podatku
W eksporcie bezpośrednim zastosowanie ma stawka VAT 0%, pod warunkiem, że przed terminem do złożenia deklaracji za dany okres rozliczeniowy (tj. okres, 
w którym powstał obowiązek podatkowy) otrzymano dokument potwierdzający wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej np. komunikat IE-599 (art. 41 ust. 4 i 6 ustawy o VAT). Dokumentem potwierdzającym wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej (co wynika z art. 41 ust. 6a ustawy o VAT) jest w szczególności:
1) dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych albo potwierdzony przez właściwy organ celny wydruk tego dokumentu;
2) dokument w formie elektronicznej pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność;
3) zgłoszenie wywozowe na piśmie utrwalonym w postaci papierowej złożone poza systemem teleinformatycznym służącym do obsługi zgłoszeń wywozowych albo jego kopia potwierdzona przez właściwy organ celny.

Natomiast w sytuacji, gdy do upływu terminu złożenia tej deklaracji nie otrzymano dokumentu potwierdzającego wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej 
– nie wykazuje się tej dostawy w ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3, za dany okres rozliczeniowy, lecz w okresie następnym, stosując stawkę podatku 0%, pod warunkiem otrzymania dokumentu wymienionego w ust. 6 przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za ten następny okres. W przypadku nieotrzymania tego dokumentu w terminie za ten następny okres mają zastosowanie stawki właściwe dla dostawy tego towaru na terytorium kraju.
Zasady te stosujemy tylko pod warunkiem posiadania dokumentu celnego potwierdzającego procedurę wywozu (art. 41 ust. 7 i 8 ustawy o VAT). A zatem w sytuacji posiadania dokumentu potwierdzającego procedurę wywozu, dostawę należy wykazać w rozliczeniu za następny okres rozliczeniowy:

  • ze stawką 0% – pod warunkiem otrzymania dokumentu potwierdzającego wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej (np. komunikatu IE-599) przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za ten następny okres,
  • ze stawką VAT właściwą dla dostawy tego towaru na terytorium kraju – w przypadku nieotrzymania tego dokumentu przed upływem powyższego terminu.

W sytuacji braku dokumentu celnego potwierdzającego procedurę wywozu, sprzedaż taką należy wykazać jako krajową w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy. Natomiast otrzymanie dokumentu potwierdzającego wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej w terminie późniejszym niż określone powyżej, upoważnia podatnika do dokonania korekty podatku należnego w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym podatnik otrzymał ten dokument (art. 41 ust. 9 ustawy o VAT).
W przypadku eksportu należy pamiętać także, iż jeżeli podatnik otrzymał całość lub część zapłaty przed dokonaniem dostawy towarów, stawkę podatku 0% w eksporcie towarów stosuje się w odniesieniu do otrzymanej zapłaty, pod warunkiem że wywóz towarów nastąpi w terminie 6 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym podatnik otrzymał tę zapłatę, oraz podatnik w tym terminie otrzymał dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej. Przepisy ust. 7, 9 i 11 stosuje się odpowiednio (art. 41 ust. 9a ustawy o VAT).
Zatem, podatnik, który na poczet eksportu otrzymał jakąkolwiek należność (przedpłatę, zaliczkę, itp.) wykazuje z tego tytułu sprzedaż opodatkowaną stawka 0%, o ile wywóz towaru nastąpi w ciągu 6 miesięcy, licząc od dnia otrzymania części należności. W przypadku gdyby w tym czasie nie nastąpił wywóz, należy dokonać korekty w zakresie stawki podatku, opodatkowując otrzymanie tej należności według stawki obowiązującej dla sprzedaży towaru w kraju. 

Przykład
Podatnik „A” dokonuje eksportu towarów do kontrahenta z siedzibą na terytorium państwa trzeciego. Przed dokonaniem dostawy otrzymuje zaliczkę z tytułu należności za towar. Przedpłata zostaje udokumentowana fakturą VAT ze stawką 0%. 
W tym samym lub też w miesiącu następnym wysyła towar do kontrahenta i wystawia w związku z tym fakturę ostateczną z wykazaną również stawką 0%. Dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium UE nie wpłynął w terminach określonych w art. 41 ust. 6, art. 41 ust. 7 oraz art. 41 ust. 11, ale dokument ten otrzymuje przed upływem 6 miesięcy od otrzymania zaliczki na poczet eksportu towarów. Otrzymanie dokumentu SAD (komunikatu IE599) po upływie terminu uprawniającego do opodatkowania stawką 0% eksportu towarów, ale przed upływem 6 miesięcy od otrzymania tej zaliczki nie rodzi obowiązku dokonania korekty rozliczenia przedmiotowej zaliczki i wykazania jej ze stawką 23%. 

Uwaga: W eksporcie pośrednim przepisy ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio, jeżeli podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym dokonał dostawy towarów, otrzymał dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej, z którego wynika tożsamość towaru będącego przedmiotem dostawy i wywozu. Przepisy ust. 7 i 9 stosuje się odpowiednio (art. 41 ust. 11).

Przykład
Firma „B” we wrześniu sprzedała swoje wyroby kontrahentowi z Japonii. „B” wystawiła fakturę 20 września, a komunikat IE 599 otrzymała 3 października. Rozlicza VAT miesięcznie. Termin złożenia JPK za wrzesień to 25 października, a więc „B” z tytułu opisanej transakcji wykaże obrót i zastosuje stawkę 0% w JPK za wrzesień. 

Przykład
Firma „C” we wrześniu sprzedała towar firmie z USA. „C” wystawiła fakturę 20 września, a komunikat IE 599 otrzymała 28 października. Rozlicza VAT miesięcznie. „C” wykaże obrót z zastosowaniem stawki 0% w JPK za październik składany do 25 listopada.

Przykład
Firma „D” w sierpniu sprzedała towar firmie z Wysp Kanaryjskich. „D” otrzymała komunikat IE 599 2 listopada. Rozlicza VAT miesięcznie. Zatem:

  • w JPK za sierpień „D” ma obowiązek wykazania obrotu z tytułu opisanej transakcji ze stawką krajową,
  • w JPK za listopad „D” może zmniejszyć obrót ze stawką krajową i wykazać obrót z tytułu eksportu towaru z zastosowaniem stawki 0%. 

3. Import towarów

3.1. Definicja
W przypadku, gdy nastąpi przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium Unii Europejskiej, wówczas mamy do czynienia z importem towarów (art. 2 pkt 7 ustawy o VAT). 
Rozliczenia importu towarów, oprócz podatników w rozumieniu art. 15, dokonują także podmioty na których ciąży obowiązek uiszczenia cła również w przypadku, gdy na podstawie przepisów celnych importowany towar jest zwolniony od cła albo cło na towar zostało zawieszone, w części lub w całości, albo zastosowano preferencyjną, obniżoną lub zerową stawkę celną, a także podmioty uprawnione do korzystania z procedury celnej obejmującej uszlachetnianie czynne, odprawę czasową, przetwarzanie pod kontrolą celną, w tym również osoby, na które, zgodnie z odrębnymi przepisami, zostały przeniesione prawa i obowiązki związane z tymi procedurami (art. 17 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o VAT).

3.2. Rozliczenie importu
Zgodnie z art. 33 ust. 1 i ust. 4 ustawy o VAT, podatnicy, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 1b, są obowiązani do obliczenia i wykazania w:
1) zgłoszeniu celnym albo
2) rozliczeniu zamknięcia, o którym mowa w art. 175 rozporządzenia 2015/2446, w przypadkach, o których mowa w art. 324 lub art. 325 rozporządzenia 2015/2447
– kwoty podatku, z uwzględnieniem obowiązujących stawek, z zastrzeżeniem art. 33b.
Podatnik jest obowiązany w terminie 10 dni, licząc od dnia jego powiadomienia przez organ celny o wysokości należności podatkowych, do wpłacenia kwoty obliczonego podatku, z zastrzeżeniem art. 33a i 33b.
Należy jednak pamiętać, że jeżeli przed zwolnieniem towaru, o którym mowa w art. 194 unijnego kodeksu celnego, organ celny stwierdzi, że w zgłoszeniu celnym kwota podatku została wykazana nieprawidłowo, naczelnik urzędu celno-skarbowego wydaje decyzję, w której określa:
1) podatek w prawidłowej wysokości – w przypadku gdy decyzja jest wydawana przed zwolnieniem towaru;
2) różnicę między kwotą podatku w prawidłowej wysokości a kwotą podatku już wykazaną – w przypadku gdy decyzja jest wydawana po zwolnieniu towaru (art. 33 ust. 2 ustawy o VAT).

Natomiast, jeżeli po zwolnieniu towaru, o którym mowa w art. 194 unijnego kodeksu celnego, organ celny stwierdzi, że w zgłoszeniu celnym, rozliczeniu zamknięcia albo decyzji kwota podatku została wykazana nieprawidłowo albo nie została określona w prawidłowej wysokości, naczelnik urzędu celno-skarbowego wydaje decyzję określającą różnicę między kwotą podatku w prawidłowej wysokości a kwotą podatku już wykazaną albo określoną (art. 33 ust. 2a ustawy o VAT).

Ważne: Po przyjęciu zgłoszenia celnego lub po przedstawieniu rozliczenia zamknięcia podatnik może wystąpić z wnioskiem do naczelnika urzędu celno-skarbowego o wydanie decyzji określającej różnicę między kwotą podatku w prawidłowej wysokości a kwotą podatku już wykazaną albo określoną (art. 33 ust. 3 ustawy o VAT). 

Należy pamiętać także, iż naczelnik US właściwy do poboru kwoty należności celnych przywozowych wynikających z długu celnego jest obowiązany do poboru podatku należnego z tytułu importu towarów, z zastrzeżeniem art. 33a. Organ celny zabezpiecza kwotę podatku, jeżeli podatek ten nie został uiszczony, w przypadkach i trybie stosowanych przy zabezpieczaniu należności celnych na podstawie przepisów celnych, z zastrzeżeniem ust. 7a–7e (art. 33 ust. 6 i 7 ustawy o VAT).

  • Objęcie towarów procedurą uproszczoną (odroczony VAT) 

Z art. 33a ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT wynika, że podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny może rozliczyć kwotę podatku należnego z tytułu importu towaró...

Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 papierowych oraz cyfrowych wydań magazynu
  • Dostęp online do aktualnych i archiwalnych wydań czasopisma oraz dostęp do dodatkowych materiałów
  • Nielimitowane konsultacje
  • ...i wiele więcej!

Jeśli jesteś Prenumeratorem, zaloguj się, aby przeczytać artykuł w całości.