Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych podatnicy prowadzący księgi rachunkowe są obowiązani prowadzić te księgi przy użyciu programów komputerowych oraz przesyłać je właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego po zakończeniu roku podatkowego, w terminie do dnia upływu terminu złożenia zeznania, o którym mowa w art. 27 ust. 1, albo deklaracji, o której mowa w art. 28r ust. 1, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej, o której mowa w art. 193a § 2 Ordynacji podatkowej, na zasadach dotyczących przesyłania ksiąg podatkowych lub ich części określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 193a § 3 Ordynacji podatkowej.
W przypadku spółek niebędących osobami prawnymi, których wspólnikami nie są wyłącznie osoby fizyczne, do prowadzenia ksiąg rachunkowych przy użyciu programów komputerowych i przesyłania tych ksiąg właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, na podstawie ust. 1c, są obowiązane te spółki, przy czym księgi te są przekazywane w terminie do końca trzeciego miesiąca po zakończeniu roku obrotowego tych spółek.
Pamiętaj!
Podatnicy będą musieli przekazywać do urzędu skarbowego dwa pliki:
JPK_KR_PD – z informacjami dotyczącymi ksiąg rachunkowych i rozliczenia podatku dochodowego, oraz JPK_ST – z informacjami z ewidencji środków trwałych. Obie te struktury określane są mianem JPK CIT, bowiem dotyczą wyłącznie podatników podatku dochodowego od osób prawnych płacących CIT.
Pliki JPK CIT przesyłane będą bez wcześniejszego wezwania organów podatkowych. Przyjmuje się, że wskazany obowiązek pozwoli organom podatkowym na wgląd w rozliczenia podatników, w tym dane pozwalające na ustalenie wyniku podatkowego w podatku dochodowym od osób prawnych podatnika, co da im możliwość jeszcze skuteczniejszego typowania podatników do przeprowadzenia kontroli podatkowej.
Harmonogram raportowania
Terminy wprowadzenia obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych w formie elektronicznej oraz przekazywania ksiąg rachunkowych i ewidencji zostały zawarte w przepisach art. 66 ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw.
Pamiętaj!
Powyższe regulacje były nowelizowane, co nakłada na ich adresatów obowiązek zwrócenia szczególnej uwagi, aby przy ich stosowaniu wybierać aktualną wersję i nie doprowadzić do nieumyślnych pomyłek.
Księgi i ewidencje będą prowadzone przy użyciu programów komputerowych i przesyłane po raz pierwszy za rok podatkowy, a w przypadku spółek niebędących osobami prawnymi – za rok obrotowy, rozpoczynający się po dniu:
- 31 grudnia 2024 r. – w przypadku:
- podatkowych grup kapitałowych,
- podatników i spółek niebędących osobami prawnymi, u których wartość przychodu uzyskanego w poprzednim odpowiednio roku podatkowym albo roku obrotowym przekroczyła równowartość 50 mln euro przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu roboczym poprzedniego odpowiednio roku podatkowego albo roku obrotowego. Limit przychodów 50 mln euro odnosi się wyłącznie do przychodów ustalonych na gruncie prawa podatkowego;
- 31 grudnia 2025 r. – w przypadku podatników i spółek niebędących osobami prawnymi, obowiązanych do przesyłania ewidencji JPK_V7;
- 31 grudnia 2026 r. – w przypadku pozostałych podatników i spółek niebędących osobami prawnymi.
Ważne!
Powyższe grupy podatników będą zobowiązane do prowadzenia ksiąg i ewidencji według nowych struktur logicznych odpowiednio od 1 stycznia 2026 r. i 1 stycznia 2027 r. Będzie to obowiązek raportowania rocznego.
W przypadku gdyby rok podatkowy rozpoczęty po 31 grudnia 2024 r. zakończył się przed 31 grudnia 2025 r., to niezależnie od terminu do złożenia zeznania podatkowego za ten rok, pierwsze JPK_KR_PD i JPK_ST_KR będą musiały być przekazane w terminie do końca marca 2026 r. Wynika to z ust. 3 art. 66 ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw.
Przykład
Przywołana sytuacja (zakończenie roku podatkowego w trakcie 2025 r.) może wystąpić w przypadku spółki, której wartość przychodu uzyskanego w poprzednim roku podatkowym przekroczyła równowartość 50 mln euro, i która stosuje rok podatkowy równy kalendarzowemu, a np. od czerwca postanowi skorzystać z formy opodatkowania zapisanej w art. 28j ust. 5 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. W ten sposób skróci rok podatkowy i przejdzie od następnego miesiąca, który jednocześnie rozpocznie nowy rok podatkowy, na zryczałtowaną formę opodatkowania, zwaną CIT-em estońskim. Wówczas pierwsze dane w strukturach JPK_KR_PD i JPK_ST_KR będą musiały być przekazane w terminie do końca marca 2026 r.
Opisany powyżej przykład będzie miał charakter incydentalny. W przypadku zdecydowanej większości podatników termin do złożenia JPK_KR_PD i JPK_ST_KR będzie taki sam jak termin złożenia zeznania rocznego.
Pamiętaj!
Wyznaczając termin na przekazanie cyklicznych informacji w strukturach JPK_KR_PD i JPK_ST_KR, prawodawca odniósł go nie tylko do terminu złożenia zeznania przez podatników składających deklarację CIT-8, ale również spółek, które wybrały formę opodatkowania ryczałtem od dochodu spółek (czyli CIT estoński) i składają deklarację CIT-8E.
Oznacza to, że stałą przesłanką zawartą przez ustawodawcę w przepisach jest to, aby od początku roku podatkowego, w którym podatnik jest objęty obowiązkiem raportowania w strukturach JPK_KR_PD i JPK_ST_KR, prowadził księgi rachunkowe przy użyciu programów komputerowych. Wówczas dane w takich strukturach będą musiały być przesyłane drogą elektroniczną do administracji skarbowej, po zakończeniu roku, w terminie do złożenia zeznania podatkowego.
Z wymienionych obowiązków zostali zwolnieni:
- podatnicy podmiotowo zwolnieni od podatku dochodowego z wyjątkiem fundacji rodzinnych – art. 6 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych;
- podatnicy uprawnieni do składania zeznania w postaci papierowej – art. 27a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych;
- prowadzący uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów.
Dodatkowe dane, o które należy uzupełnić prowadzone księgi podlegające przekazaniu
Zgodnie z art. 9 ust. 5 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych minister właściwy do spraw finansów publicznych może określić w drodze rozporządzenia zakres dodatkowych danych, o które należy uzupełnić prowadzone księgi podlegające przekazaniu na podstawie ust. 1c i 1e, oraz sposób ich wykazywania w tych księgach.
Ważne!
16 sierpnia 2024 r. Minister Finansów wydał rozporządzenie w sprawie dodatkowych danych, o które należy uzupełnić prowadzone księgi rachunkowe podlegające przekazaniu na podstawie ustawy o podatku dochodowym (opublikowane w Dzienniku Ustaw z 2024 r., poz. 1314).
Zgodnie z § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia danymi dodatkowymi, o które należy uzupełnić księgi, są:
- Numer identyfikacji podatkowej kontrahenta podatnika, o ile został nadany.
- Numer identyfikujący fakturę w Krajowym Systemie e-Faktur, o ile został nadany do dnia przekazania księgi – w przypadku faktur wystawionych przez podatnika stanowiących dowód księgowy.
Dodatkowe dane, o których mowa w pkt 1 i 2, wykazuje się w postaci zapisu, w odniesieniu do poszczególnych zdarzeń ujętych w księgach. - Znaczniki identyfikujące konta ksiąg wykazywane według słownika znaczników identyfikujących konta ksiąg dla:
a) banków – określonego w załączniku nr 1 do rozporządzenia;
b) zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji – określonego w załączniku nr 2 do rozporządzenia;
c) jednostek, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2023 r., poz. 571 oraz z 2024 r., poz. 834), sporządzających sprawozdanie finansowe zgodnie z załącznikiem nr 6 do ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2023 r., poz. 120, 295 i 1598 oraz z 2024 r., poz. 619) – określonego w załączniku nr 3 do rozporządzenia;
d) funduszy inwestycyjnych – określonego w załączniku nr 4 do rozporządzenia;
e) domów maklerskich – określonego w załączniku nr 5 do rozporządzenia;
f) spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych – określonego w załączniku nr 6 do rozporządzenia;
g) pozostałych jednostek – określonego w załączniku nr 7 do rozporządzenia.
Dodatkowe dane, o których mowa w pkt 3, przyporządkowuje się na podstawie kryteriów klasyfikacyjnych przyjętych dla zapisów zdarzeń w księgach, wynikających z przepisów o rachunkowości. - Dane potwierdzające nabycie, wytworzenie lub wykreślenie danego środka trwałego lub danej wartości niematerialnej i prawnej z ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, zwanej dalej „ewidencją”:
a) w przypadku faktur stanowiących dowód księgowy zbycia środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej – numer identyfikujący fakturę w Krajowym Systemie e-Faktur, o ile został nadany do dnia przekazania księgi;
b) numer dowodu, na podstawie którego przyjęto do używania środek trwały lub wartość niematerialną i prawną;
c) rodzaj dowodu potwierdzającego nabycie, wytworzenie lub wykreślenie z ewidencji;
d) datę nabycia, wytworzenia, przyjęcia do używania lub wykreślenia z ewidencji;
e) numer inwentarzowy nadawany przez jednostkę.
Dodatkowe dane, o których mowa w pkt 4, wykazuje się w odniesieniu do danego środka trwałego lub danej wartości niematerialnej i prawnej wprowadzonych do ewidencji. - Wysokość różnicy pomiędzy wynikiem finansowym ustalonym na podstawie przepisów o rachunkowości a podstawą opodatkowania ustaloną na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych w podziale na:
a) wysokość przychodów zwolnionych z opodatkowania – wykazuje się trwałe różnice pomiędzy zyskiem (stratą) dla celów rachunkowych a dochodem (stratą) dla celów podatkowych;
b) wysokość przychodów niepodlegających opodatkowaniu w bieżącym roku;
c) wysokość przychodów podlegających opodatkowaniu w bieżącym roku, ujętych w księgach lat ubiegłych;
d) wysokość przychodów podlegających opodatkowaniu, niepodlegających ujęciu w księgach;
e) wysokość kosztów nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów – wykazuje się trwałe różnice pomiędzy zyskiem (stratą) dla celów rachunkowych a dochodem (stratą) dla celów podatkowych;
f) wysokość kosztów nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów w bieżącym roku;
g) wysokość kosztów uznawanych za koszty uzyskania przychodów w bieżącym roku, ujętych w księgach lat ubiegłych;
h) wysokość kosztów uznawanych za koszty uzyskania przychodów, niepodlegających ujęciu w księgach.
Pamiętaj!
W przypadku struktury JPK_ST_KR w odniesieniu do składników majątku trwałego wprowadzonych do ewidencji przed 2025 r. z nowego zestawu danych podatnicy zaprezentują jedynie numer KSeF faktury zakupowej (o ile zakup dokumentowała faktura ustrukturyzowana) oraz datę wykreślenia z ewidencji.
Według § 5 ust. 1 ww. rozporządzenia księgi za rok podatkowy, który rozpoczyna się po 31 grudnia 2024 r., a przed 1 stycznia 2026 r., a w przypadku spółek niebędących osobami prawnymi – za rok obrotowy, który rozpoczyna się po 31 grudnia 2024 r., a przed 1 stycznia 2026 r., mogą nie być uzupełniane o dodatkowe dane w postaci NIP kontrahenta, numer KSeF, dane dotyczące składników majątku trwałego, różnice pomiędzy wynikiem podatkowym i bilansowym.
W przypadku podatników sporządzających sprawozdania finansowe na podstawie art. 45 ust. 1a i 1b ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości, Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej oraz związanymi z nimi interpretacjami ogłoszonymi w formie rozporządzeń Komisji Europejskiej, o których mowa w art. 2 ust. 3 tej ustawy, księgi za rok podatkowy, który rozpoczyna się po 31 grudnia 2024 r., a przed 1 stycznia 2026 r., mogą nie być uzupełniane o dodatkowe dane w postaci znaczników identyfikujących konta księgowe.
W przypadku innych jednostek, do których zastosowanie mają wymogi zawarte w załączniku nr 7 do ww. rozporządzenia, podmiot prowadzący księgi rachunkowe zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości powinien oznaczyć konta bilansowe aktywów i pasywów w taki sposób, aby możliwe było przypisanie tych kont do pozycji sprawozdawczych wyszczególnionych w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości (dotyczy to również sporządzania bilansu zgodnie z załącznikami nr 4 lub 5 do ustawy o rachunkowości – bilansu z uproszczeniami).
Ważne!
Ustawodawca zarówno w ustawie o rachunkowości, jak i w rozporządzeniu w sprawie dodatkowych danych, o które należy uzupełnić prowadzone księgi rachunkowe podlegające przekazaniu na podstawie ustawy o podatku dochodowym (opublikowane w Dz. U. z 2024 r., poz. 1314):
- nie zobowiązał przedsiębiorców do uzupełniania planu kont i znakowania kont dotyczących poszczególnych pozycji aktywów i pasywów, które w jednostce nie występują;
- nie zobowiązał przedsiębiorców do dokonywania zmian w dotychczasowym nazewnictwie i stosowanej symbolice kont bilansowych podczas przypisywania znaczników;
- postanowił, że każde konto księgowe wykorzystywane przez jednostkę do ewidencji operacji gospodarczych (w tym pozabilansowe) musi zostać oznakowane, przy czym ten sam znacznik może być przypisany do kilku kont księgowych.
Pamiętaj!
Mając na uwadze zakres merytoryczny znaczników, można je podzielić na cztery grupy:
- znaczniki identyfikujące konta bilansowe,
- znaczniki identyfikujące konta wynikowe,
- znaczniki identyfikujące konta uwzględniane w rozliczeniu podatku dochodowego oraz
- znacznik INNE identyfikujący konta księgowe nieuwzględniane w żadnej z ww. grup.
Reasumując, według wskazań zawartych w ww. przepisie wykonawczym, danymi dodatkowymi, o które należy uzupełnić księgi, są:
- numer identyfikacji podatkowej kontrahenta podatnika, pod warunkiem że został mu nadany;
- numer identyfikujący fakturę w Krajowym Systemie e-Faktur,...
