Opodatkowanie hostingu i kolokacji – gdzie rozliczyć VAT?
Usługa hostingu jako usługa elektroniczna podlega opodatkowaniu, co do zasady, w kraju usługobiorcy / nabywcy (art. 28b ustawy o VAT). Natomiast usługa kolokacji (udostępniania serwerów) podlega opodatkowaniu w kraju położenia nieruchomości, w której znajduje się serwerownia (art. 28e ustawy o VAT).
Hosting a kolokacja – gdzie powstaje obowiązek podatkowy w VAT?
Hosting polega na odpłatnym użyczeniu sieci i domeny internetowej wraz z usługami technicznymi, związanymi z obsługą domeny (nabywca umieszcza swoją stronę internetową na serwerze dostawcy). Ustawa o podatku od towarów i usług kwalifikuje hosting jako usługę elektroniczną.
Zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, świadczenie usługi drogą elektroniczną to wykonanie usługi świadczonej bez jednoczesnej obecności stron (na odległość), poprzez przekaz danych na indywidualne żądanie usługobiorcy, przesyłanej i otrzymywanej za pomocą urządzeń do elektronicznego przetwarzania, włącznie z kompresją cyfrową, i przechowywania danych, która jest w całości nadawana, odbierana lub transmitowana za pomocą sieci telekomunikacyjnej w rozumieniu ustawy z 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne. Są to usługi wykonywane za pomocą internetu lub innych sieci elektronicznych, których świadczenie jest zasadniczo zautomatyzowane i nie wymaga dużego wkładu pracy człowieka, a świadczenie tych usług bez technologii telekomunikacyjnej jest niemożliwe.
Przepisy ustawy o VAT nie określają momentu powstania obowiązku podatkowego dla usług świadczonych drogą elektroniczną. Z tego względu, co do zasady, należy w tym zakresie do usług hostingowych stosować zasady ogólne (data świadczenia usługi lub w przypadku przedpłaty - data dokonania płatności).
Miejscem opodatkowania transakcji sprzedaży usług elektronicznych podatnikom VAT (czynnym) jest miejsce, w którym podatnik/usługobiorca posiada siedzibę działalności gospodarczej. Powyższe oznacza, że w razie sprzedaży usług elektronicznych (w tym - hostingowych) przedsiębiorcom z innych krajów, do ich opodatkowania będzie dochodziło w kraju usługobiorcy. Usługodawca (polski przedsiębiorca) w takim przypadku wystawi fakturę z adnotacją o odwrotnym obciążeniu (art. 28b w związku z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT).
W przypadku sprzedaży usług elektronicznych (hostingowych) na rzecz podmiotów niebędących podatnikami VAT (konsumentów), miejscem świadczenia jest miejsce, w którym nabywca ma siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu (art. 28k ust. 1 ustawy o VAT). Jeśli zatem konsument/nabywca usług będzie przebywał poza Polską, to miejscem opodatkowania świadczonych usług elektronicznych będzie kraj jego pobytu, co spowoduje konieczność rozliczenia VAT należnego zgodnie z ustawą o VAT tego kraju. Zasada ta ma zastosowanie, gdy wartość sprzedawanych przez przedsiębiorcę wszystkich usług elektronicznych przekracza 42 tys. zł netto (art. 28k ust. 2-6 ustawy o VAT).
Kolokacja polega na umieszczaniu przez przedsiębiorcę serwerów i sprzętu w serwerowni innego podmiotu (który zapewnia miejsce oraz pełną obsługę techniczno informatyczną). Jest to usługa wynajmu przestrzeni w serwerowni i udostępniania infrastruktury niezbędnej do pracy. Kolokacja serwerów jest również nazywana hotelingiem.
Przy usługach kolokacji znajdzie zastosowanie art. 28e ustawy o VAT, zgodnie z którym miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, jest miejsce położenia nieruchomości. Z tego względu miejscem świadczenia usługi kolokacji jest kraj położenia serwerowni (ściśle związanej z nieruchomością), nie zaś kraj siedziby usługobiorcy (np. polskiego przedsiębiorcy będącego właścicielem serwera/ów).
Szerzej zob. wyrok NSA z 18 listopada 2014 r. (sygn. akt I FSK 1656/13), w opinii Sądu: „cechą usługi kolokacji jest to, iż serwery są nierozerwalnie powiązane z wyspecjalizowanym budynkiem, bez którego nie mogłyby samodzielnie działać - gdyż nieruchomość stanowi centralny i nieodzowny element świadczenia usługi. Nie można przy tym pomijać technologicznego powiązania serwerów z nieruchomością [...].”
Reasumując, w razie sprzedaży usług elektronicznych (w tym - hostingowych) przedsiębiorcom z innych krajów, do ich opodatkowania będzie dochodziło w kraju usługobiorcy. W przypadku sprzedaży usług hostingowych konsumentom, miejscem świadczenia jest - co do zasady - miejsce, w którym nabywca ma siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu. Z kolei przy usługach kolokacji mamy do czynienia z usługą ściśle związaną z daną nieruchomością, w związku z czym będą one opodatkowane w miejscu, gdzie ta nieruchomość się znajduje.
Podstawa prawna:
- art. 17 ust. 1 pkt 4, art. 28b, art. 28e, art. 28k ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, art. 2 pkt 4 ustawy z 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną,
- ustawa z 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne,
- Rozporządzenie Wykonawcze Rady (UE) nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiające środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U.UE.L.2011.77.1).
