Konsekwencje sprzedaży przejętych towarów po likwidacji działalności po ustawowym 12 miesięcznym okresie zwolnienia

Odpowiedź

Były przedsiębiorca, jako były czynny podatnik VAT, który sporządził spis z natury oraz zadeklarował i zapłacił podatek należny od towarów, od których wcześniej odliczył podatek naliczony (za czas prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu Prawa przedsiębiorców jak i rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług), sprzedając po upływie 20 miesięcy pozostałe po likwidacji działalności wykazane w spisie z natury towary jako osoba prywatna nie będzie zobligowany do naliczenia podatku należnego. Aby bowiem podatek należny wystąpił w takim przypadku były przedsiębiorca musiał działać wykonując te czynności jako podatnik VAT.

 

Uzasadnienie

Ustawodawca w przypadku zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu VAT wprowadził przepisy nakładające obowiązek rozliczenia podatku należnego od tych towarów, dla których przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. W tym miejscu warto przywołać przepisy ustawy o podatku od towarów i usług (u.p.t.u.), które opisują ten mechanizm opodatkowania, otóż:

• opodatkowaniu podatkiem podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w przypadku … zaprzestania przez podatnika, o którym mowa w art. 15, będącego osobą fizyczną albo przedsiębiorstwem w spadku wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego, na podstawie art. 96 ust. 6, do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego - art.14 ust.1 pkt 2 u.p.t.u.,

• przepisy ust. 1 i 3 stosuje się do towarów, w stosunku do których przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego - art.14 ust.4 u.p.t.u,

• w przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 3, podatnicy są obowiązani sporządzić spis z natury towarów na dzień rozwiązania spółki, zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu albo wystąpienia przypadków, o których mowa w ust. 1 pkt 3, zwany dalej „spisem z natury”. Podatnicy są obowiązani załączyć informację o dokonanym spisie z natury, o ustalonej na jego podstawie wartości i o kwocie podatku należnego, do deklaracji podatkowej składanej za okres obejmujący dzień rozwiązania spółki, zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu albo wystąpienia przypadków, o których mowa w ust. 1 pkt 3 - art.14 ust.5 u.p.t.u.,

• obowiązek podatkowy w przypadku, o którym mowa w ust. 1, powstaje w dniu rozwiązania spółki, zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu albo wystąpienia przypadków, o których mowa w ust. 1 pkt 3 (art.14 ust.6 u.p.t.u.).

 

Powyżej przytoczone przepisy nie nastręczają podatnikom problemów, są względnie czytelne i wprowadzają ogólną zasadę, którą można sformułować następująco: jeżeli w okresie, gdy przedsiębiorca był czynnym podatnikiem VAT, nabywał towary od których odliczał (lub miał prawo odliczać) podatek naliczony, a na dzień zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, co można utożsamiać z likwidacją jednoosobowej działalności gospodarczej (wraz ze złożeniem VAT-Z) jest obowiązany od tych towarów naliczyć podatek należny i rozliczyć go w deklaracji VAT za okres zakończenia wykonywania czynności podlegających VAT. Powyższa zasada dokonuje wyrównania prawa do odliczenia z obowiązkiem rozliczenia podatku od sprzedaży (tu: fikcja sprzedaży).

Problem jednak pojawia się wtedy, gdy analizuje się treść ust.7 art.14 u.p.t.u., który brzmi: Dostawa towarów dokonywana przez byłych wspólników spółek, o których mowa w ust. 1 pkt 1, oraz przez osoby fizyczne, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i ust. 3, której przedmiotem są towary objęte spisem z natury, podlega zwolnieniu od podatku przez okres 12 miesięcy od dnia, o którym mowa w ust. 6, pod warunkiem rozliczenia podatku od towarów objętych spisem z natury.Przepis ten wskazuje zatem, że jeżeli np. osoba fizyczna, która zaprzestała wykonywania czynności podlegających VAT, sporządzi spis z natury a następnie rozliczy podatek należny, to dokonując sprzedaży w ciągu 12 miesięcy od rozliczenia podatku należnego, nie będzie musiała dokonywać przy sprzedaży naliczenia ponownego podatku należnego. Logicznie, jeżeli upłynie okres 12 ustawowych miesięcy oznacza to, że przedsiębiorca który już nie wykonuje czynności podlegających opodatkowaniu VAT powinien znów naliczyć przy sprzedaży podatek należny VAT.

Należy jednak zastanowić się, czy opodatkowanie (ponowne naliczenie podatku należnego VAT) po upływie 12 miesięcy może mieć miejsce, gdy przedsiębiorca nie wykonuje działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy VAT, a ponadto zlikwidował już działalność gospodarczą w rozumieniu Prawa przedsiębiorców. Innymi słowy dochodzi do sytuacji, w której:

• spis z natury jest sporządzony wraz z wykazaną i zapłaconą kwotą podatku należnego od tych towarów, od których przysługiwało kiedyś prawo do odliczenia,

• przedsiębiorca składając VAT-Z wyrejestrował się jako czynny podatnik VAT (w ogóle jako podatnik),

• przedsiębiorca zlikwidował działalność gospodarczą a majątek pozostały...