Limity w podatku VAT

1.Limit zwolnienia od VAT (tzw. zwolnienie podmiotowe)

1.1. Zasady uprawniające do zwolnienia od VAT z uwagi na limit sprzedaży

Jednym z istotnych praw przedsiębiorcy jest prawo do zwolnienia od VAT. Kryterium uprawniającym do korzystania ze zwolnienia podmiotowego od VAT jest kryterium wartości sprzedaży. 
Zgodnie z art.113 ust.1 i ust.9 ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się od VAT podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł.
Status podatnika zwolnionego oznacza, że nie ma obowiązku rozliczania VAT, czyli przedsiębiorca nie rozlicza w urzędzie skarbowym podatku z tytułu sprzedaży i co istotne – nie ma również prawa do odliczenia (zwrotu) podatku naliczonego. 
Aby prawidłowo wyliczyć kwotę do zwolnienia, należy pamiętać, że:

• wartość sprzedaży należy liczyć w wartościach netto (bez VAT),
• do wartości sprzedaży opodatkowanej nie wlicza się czynności wymienionych w art. 113 ust.2 ustawy o VAT, takich jak:
• wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na  odległość, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na  terytorium kraju;
• sprzedaży na  odległość towarów importowanych, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na  terytorium kraju;
• odpłatnej dostawy towarów i  odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art.  43 ust.  1 lub przepisów wydanych na podstawie art.  82 ust.  3, z  wyjątkiem transakcji związanych z  nieruchomościami, usług, 
• o  których mowa w  art. 43 ust.  1 pkt  7, 12 i  38-41, usług ubezpieczeniowych - jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych;
• odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o  podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i  prawnych podlegających amortyzacji.

Podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu VAT jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 200.000 zł (art.113 ust.9 ustawy o VAT). Zatem, zakładając firmę można skorzystać z prawa do zwolnienia od VAT przy spełnieniu warunku limitu sprzedaży. Przekroczenie kwoty 200.000 zł powoduje, że sprzedaż którą przekroczono tę kwotę oraz każda kolejna sprzedaż podlega opodatkowaniu VAT, czyli zwolnienie  z VAT przestaje obowiązywać 
i należy zarejestrować się jako podatnik VAT.  
Proporcję wylicza się następująco:

• mnożąc liczbę dni od rozpoczęcia sprzedaży do końca roku przez obowiązujący limit VAT,
• następnie dzieląc otrzymaną liczbę przez liczbę dni w danym roku.

Przykład 
Firma „A” została założona 2 maja 2022 roku, czyli do końca roku zostały 244 dni.
Obliczenie wygląda następująco: (200 000 x 244) : 365 = 133.698,63 zł
Kwota 133.698 zł to limit sprzedaży dla A. Przedsiębiorca powinien pamiętać, że przed sprzedażą, którą przekroczy ten limit, powinien zarejestrować się jako VAT-owiec.

Pamiętaj: Podatnik VAT czynny ma prawo do  rezygnacji z  opodatkowania podatkiem VAT i skorzystania ze zwolnienia, jeśli w poprzednim roku nie osiągnął sprzedaży 200.000 zł. Podatnik rozpoczynający działalność w trakcie roku jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 200.000 zł.

1.2.  Kiedy nie można skorzystać ze zwolnienia od VAT, pomimo niskich obrotów 

Prosimy pamiętać, że zwolnienie to nie obowiązuje, jeżeli przedsiębiorca:

1. dokonuje dostaw:
   a) towarów wymienionych w  załączniku nr  12 do ustawy,
   b) towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w  rozumieniu przepisów o  podatku akcyzowym, z  wyjątkiem:
   -    energii elektrycznej (CN 2716 00 00),
   -    wyrobów tytoniowych,
   -    samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,
   c) budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt  10 lit. a  i b,
   d) terenów budowlanych,
   e) nowych środków transportu,
   f) następujących towarów, w  związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na  odległość, bez  jednoczesnej fizycznej obecności stron, z  wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na  odległość do  chwili zawarcia umowy włącznie:
   -    preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),
   -    komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),
   -    urządzeń elektrycznych (PKWiU 27),
   -    maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),
   g) hurtowych i detalicznych części i akcesoriów do:
   -  pojazdów samochodowych, z  wyłączeniem motocykli (PKWiU 45.3),
   -  motocykli (PKWiU ex 45.4);
2. świadczących usługi:
   a) prawnicze,
   b) w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z  uprawą i  hodowlą roślin oraz chowem i  hodowlą zwierząt, a  także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,
   c) jubilerskie,
   d) ściągania długów, w  tym factoringu;
3. nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.

Powyższe oznacza, że we wskazanych przypadkach, przedsiębiorca musi rozliczać VAT nawet wtedy, gdy nie przekroczy 200.000 zł limitu sprzedaży.

Podsumowując:

• jeśli wartość twojej sprzedaży (bez kwoty podatku) nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł (z wyjątkami określonymi w ustawie) możesz skorzystać ze zwolnienia od podatku VAT,
• jeżeli rozpocząłeś prowadzenie działalności gospodarczej będziesz mógł skorzystać ze zwolnienia, jeżeli przewidywana wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności, kwoty 200.000 zł,
• jeśli korzystasz ze zwolnienia podmiotowego w VAT to mimo, że dokonujesz czynności, które podlegają opodatkowaniu w ramach działalności gospodarczej, nie rozliczasz tego podatku, a jednocześnie nie odliczasz podatku naliczonego (możesz jednak zrezygnować ze zwolnienia podmiotowego i rozliczać VAT na zasadach ogólnych.

2. Limit dla „małego podatnika”

2.2.  Kto jest „małym podatnikiem”

W Polsce największą liczbę przedsiębiorców stanowią tzw. mali podatnicy. Mały podatnik, zgodnie z art. 2 pkt 25 ustawy o VAT, to podatnik podatku VAT, u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty, która odpowiada równowartości:

• 1.200.000 euro lub
• 45.000 euro w przypadku podatników, którzy prowadzą przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzają funduszami inwestycyjnymi, zarządzają alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, są agentami, zleceniobiorcami lub innymi osobami, które świadczą usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu.

Przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1.000 zł. 
Limit uprawniający do korzystania ze statusu  małego podatnika w 2022 roku wynosi po zaokrągleniu 5.513.000 zł. 
W przypadku podatników, którzy prowadzą działalność  maklerską, zarządzają funduszami inwestycyjnymi, zarządzają alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, są agentami, zleceniobiorcami lub innymi osobami, które świadczą usługi o podobnym charakterze - limit w 2022 roku wynosi  207.000 zł 
Zgodnie z tabelą nr  191/A/NBP/2021 z dnia 2021-10-01 (tj. na pierwszy roboczy dzień października 2021 roku) kurs euro wynosił  4,5941 zł. Zatem wyliczenia limitów wynoszą:

• 1.200.000 euro x 4,5941 zł = 5.513.000 zł
• 45.000 euro x 4,5941 zł = 207.000 zł

2.2.Korzyści dla „małego podatnika”

Mały podatnik posiada pewne korzyści w rozliczaniu VAT.
Korzyścią dla małego podatnika jest możliwość rozliczania podatku metodą kasową, zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstaje na innej zasadzie niż ogólna, która wyrażona jest w art. 19a ustawy o VAT. Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 ustawy o VAT, mały podatnik może wybrać metodę rozliczeń polegającą na tym, że obowiązek podatkowy w  odniesieniu do dokonywanych przez niego dostaw towarów i  świadczenia usług powstaje:

1. z dniem otrzymania całości lub części zapłaty - w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podatnika, o którym mowa w  art.15, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny,
2. z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi - w  przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podmiotu innego niż wymieniony w  pkt 1.

Ten sposób rozliczania podatku nosi nazwę właśnie metody kasowej i aby z niej skorzystać należy uprzednio zawiadomić na  piśmie  naczelnika urzędu skarbowego w  terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który będzie stosował tę metodę, zwaną dalej “metodą kasową”. Otrzymanie zapłaty w  części powoduje powstanie obowiązku podatkowego w  tej części. Zatem, przedsiębiorca będący małym podatnikiem rozpoznaje obowiązek podatkowy dopiero w momencie otrzymania zapłaty za towar lub usługę. 
Należy jednak pamiętać, że Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o  kwotę podatku naliczonego w  odniesieniu do nabytych przez małego podatnika towarów i  usług, w  okresie stosowania przez niego metody kasowej, powstaje nie wcześniej niż w  rozliczeniu za okres, w  którym podatnik dokonał zapłaty za te towary i  usługi (art. 86 ust.10e ustawy o VAT). Zatem, wybór metody kasowej wiąże się z koniecznością zapłaty za otrzymane faktury, bowiem można rozliczyć podatek naliczony jedynie z faktur opłaconych. 
Sposób rozliczania podatku VAT przy zastosowaniu metody kasowej stosuje się do czynności wykonanych w  okresie, w  którym podatnik stosuje metodę kasową (art.21 ust. 2 ustawy o VAT). Mały podatnik traci jednak prawo do rozliczania podatku metodą kasową, począwszy od rozliczenia za miesiąc następujący po kwartale, w  którym przekroczył kwotę określoną w  art. 2 pkt 25 (art.21 ust. 4 ustawy o VAT). 
Mały podatnik może także zrezygnować z metody kasowej, nie wcześniej jednak niż po upływie 12 miesięcy, w trakcie których rozliczał się tą metodą, po uprzednim  zawiadomieniu na  piśmie  naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do końca kwartału, w  którym stosował tę metodę (art.21 ust. 3 ustawy o VAT).
Kolejną korzyścią jest możliwość rozliczania podatku VAT kwartalnie (co wynika z art. 99 ust. 2 ustawy o VAT). Korzyść ta pozwala na przesunięcie momentu zapłaty podatku. Kwartalne rozliczenie obowiązuje nie tylko podatników, którzy wybrali metodę kasową, lecz także małych podatników rozliczających VAT na zasadach ogólnych (art. 99 ust. 3 ustawy o VAT).
Mały podatnik rozlicza się kwartalnie w terminie do 25.dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale. Bowiem zgodnie z art. 99 ust. 2 ustawy o VAT, mali podatnicy, którzy wybrali metodę kasową, składają w  urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy kwartalne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale.
Należy jednak pamiętać, że zgodnie z art.99 ust. 3a ustawy o VAT, przepisów art. 99 ust.  2 i  3 nie stosuje się do  podatników:

1. zarejestrowanych przez naczelnika urzędu skarbowego jako podatnicy VAT czynni - przez  okres 12 miesięcy począwszy od miesiąca, w  którym dokonana została rejestracja lub
2. którzy w danym kwartale lub w poprzedzających go 4 kwartałach dokonali dostawy towarów, o  których mowa w  załączniku nr 15 do  ustawy, chyba że łączna wartość tych dostaw bez  kwoty podatku nie przekroczyła, w żadnym miesiącu z  tych okresów, kwoty 50.000 zł, lub
3. którzy w  danym kwartale dokonali importu towarów na  zasadach określonych w art.  33a ust.  1;
4. w  przypadku których w  danym kwartale stwierdzono, że wbrew obowiązkowi, o  którym mowa w  art.  19a ustawy z  dnia 6 marca 2018 roku - Prawo przedsiębiorców, nie zapewniali możliwości dokonywania zapłaty przy użyciu instrumentu płatniczego w  rozumieniu ustawy z  dnia 19 sierpnia 2011  r. o  usługach płatniczych w  każdym miejscu, w  którym działalność gospodarcza jest faktycznie wykonywana, w  szczególności w  lokalu, poza lokalem przedsiębiorstwa lub w  pojeździe wykorzystywanym do  świadczenia usług transportu pasażerskiego.

Podatnicy rozliczający się kwartalnie przesyłają JPK_V7  z deklaracją w terminie do 25. dnia miesiąca po kwartale. Co istotne, niezależnie od wyboru kwartalnej formy rozliczania  podatku VAT, podatnik składa miesięcznie JPK_V7 ewidencyjny. 

Przedsiębiorca będący małym podatnikiem i który nie wybrał metody kasowej rozliczania VAT - stosuje ogólne zasady, które dotyczą momentu powstania obowiązku podatkowego oraz odliczania podatku naliczonego.

Przykład
Do września 2021 roku przedsiębiorca “Q” rozliczał się metodą kasową. W październiku przekroczył obrót dla małego podatnika 1.200.000 euro. W związku z tym nie może stosować już metody kasowej. Pod koniec października otrzymał zapłatę od kontrahenta za towar, który kupił w czerwcu. 
“Q” od rozliczenia za październik zobowiązany jest do składania miesięcznych deklaracji, jednak prawo do rozliczania podatku metodą kasową traci począwszy od rozliczenia za styczeń 2022 roku. W związku z powyższym podatek należny z tytułu przedmiotowej transakcji należy rozliczyć w deklaracji za okres, w którym nastąpiła zapłata, tj. za październik. 

3. Limit MPP

Zgodnie z art.  108a ust. 1 i 1a ustawy o VAT - podatnicy, którzy otrzymali fakturę z  wykazaną kwotą podatku, przy dokonywaniu...