Moment utraty zwolnienia z VAT w wypadku transakcji z podmiotami powiązanymi

Odpowiedź

Sam fakt powiązań, np. pomiędzy wspólnikiem spółki jawnej i spółką jawną, nie musi automatycznie oznaczać, że zastosowane ceny realizacji będą nieprawidłowe. Jeżeli jednak organy podatkowe albo skarbowe wykażą, że stosowane ceny nie odpowiadają cenom rynkowym, to może to oznaczać u sprzedającego zbyt późny moment rejestracji spółki jako czynnego podatnika VAT.

Uzasadnienie

Ustawa o VAT nie narzuca wszystkim podmiotom, które w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy spełniają kryterium uznania ich za podatnika, konieczności rozliczania i deklarowania podatku. Występuje określone w treści art. 113 ust. 1 i 9 u.p.t.u. zwolnienie, które wprowadza limit 200 000 zł (bez uwzględnienia podatku należnego): „Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł”. Zwolnienie przedsiębiorca może utracić w trakcie roku, gdy dopiero rozpoczyna działalność gospodarczą w rozumieniu VAT albo też korzysta ze zwolnienia uzyskanego z tytułu nieprzekraczania limitu z lat poprzednich. Należy tu przywołać ust. 9 i 10 art. 113 u.p.t.u.: „Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w ust. 1”. W sytuacji gdy dojdzie do przekroczenia limitu 200 000 zł (z tym że gdy podatnik rozpoczyna działalność gospodarczą w rozumieniu VAT, będzie to kwota liczona proporcjonalnie do okresu, jaki pozostaje do końca roku podatkowego), ustawa wymaga rejestracji, z tym że moment utraty prawa do zwolnienia następuje, począwszy od czynności, w której przekroczono tę kwotę.

Przykład 1
Podatnik korzysta ze zwolnienia ze względu na nieprzekroczenie limitu 200 000 zł w roku poprzednim. W czerwcu dokonał dostawy o wartości 150 000 zł, przy czym suma wartości sprzedaży od początku roku do wskazanej czynności to 70 000 zł. Podatnik ma obowiązek na formularzu VAT-R zarejestrować się jako czynny podatnik VAT.

Rejestracja dla celów VAT związana z liczeniem limitu 200 000 zł rocznie w ciągu roku podatkowego lub kwoty proporcjonalnej musi uwzględniać także aspekt powiązań, przy czym samo powiązanie pomiędzy podmiotami dokonującymi transakcji nie będzie warunkiem decydującym. Jak bowiem wskazuje się w treści art. 113 ust. 12 u.p.t.u.: „W przypadku gdy między podatnikiem, o którym mowa w ust. 1 lub 9, a kontrahentem istnieje związek, o którym mowa w art. 32 ust. 2, który wpływa na wykazywaną przez podatnika w transakcjach z tym kontrahentem wartość sprzedaży w ten sposób, że jest ona niższa niż wartość rynkowa, dla określenia momentu utraty m...