Podstawa opodatkowania sprzedaży nieruchomości po dokonaniu rozdzielności majątkowej

Odpowiedź

Czytelniczka powinna wykazać jako podstawę opodatkowania VAT wartość stanowiącą całość ceny sprzedaży lokalu użytkowego, ponieważ pozostaje w sensie ekonomicznym właścicielem tego prawa, które jest wykorzystywane w jej działalności gospodarczej. Nie ma przy tym znaczenia, że jest obecnie właścicielką tylko udziału w tej nieruchomości.

Uzasadnienie

W pierwszej kolejności można zauważyć, że sprzedaż lokalu niewątpliwie powinna być opodatkowana w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez Czytelniczkę. Lokal był wykorzystywany w działalności, były w nim prowadzone czynności opodatkowane VAT, a przy jego zakupie został odliczony podatek. Wątpliwości budzi jedynie wysokość podstawy opodatkowania.

Pamiętaj!
Podstawą opodatkowania na podstawie art. 29a ust. 1 ustawy o VAT jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy.

Pomiędzy małżonkami obowiązuje ustrój wspólności majątkowej, a mąż i żona obejmują przedmioty majątkowe nabyte w czasie jego trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. W myśl art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego ustanowić rozdzielność majątkową (umowa majątkowa). Po zawarciu takiej umowy mąż i żona stają się właścicielami należących do nich nieruchomości w częściach ułamkowych, to znaczy do każdego z nich należy udział wynoszący ½ nieruchomości.
Na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług również zbycie udziału w towarze (np. współwłasności nieruchomości gruntowej) stanowi odpłatną dostawę towarów. Potwierdził to NSA w uchwale siedmiu sędziów z dnia 24 października 2011 r., sygn. akt: I FPS 2/11.

Pamiętaj!
Autonomiczność prawa podatkowego wyklucza możliwość interpretacji przepisów, która zakładałaby, że stosunki majątkowe między małżonkami, regulowane przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, mogą kształtować zakres praw i obowiązków podatników podatku od towarów i usług. Małżeństwo nie jest osobną kategorią podatnika w ustawie o VAT.

Zakup do lokalu nastąpił w ramach istniejącej małżeńskiej wspólnoty majątkowej, jednak lokal był przeznaczony i wykorzystywany przez Czytelniczkę do działalności gospodarczej. Sprzedaż składników majątku wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Czytelniczka, prowadząc działalność gospodarczą na podstawie części składników majątku wspólnego, miała nad tym majątkiem kontrolę ekonomiczną. W wyniku ustanowienia rozdzielności majątkowej małżeńskiej majątek wykorzystywany w działalności gospodarczej Czytelniczki, w odniesieniu do którego działała jako podatnik VAT, nie uległ zmianie. Na gruncie VAT nie doszło do przeniesienia prawa do rozporządzania składnikami majątku wykorzystywanymi do działalności gospodarczej Czytelniczki.
Stanowisko, zgodnie z którym ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami nie wpływa na opodatkowanie podatkiem od towarów i usług sprzedaży składników majątku wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej przez jednego z małżonków, zostało potwierdzone w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 października 2021 r., sygn. akt: I FSK 731/18, w którym stwierdzono:

• „[…] w przypadku sprzedaży nieruchomości w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez Skarżącą (nieruchomości należącej do małżonków będący...