SPLIT PAYMENT

1. Czym jest mechanizm podzielonej płatności (MPP)

Od 1 lipca 2018 roku przy płatności za faktury VAT można stosować mechanizm podzielonej płatności (MPP, z ang. split payment). Rozwiązanie to regulują przepisy art.108a – 108d ustawy z 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.
Mechanizm ten polega na tym, że płatność za towar/usługę, dokonana przelewem, nie trafia w całości na jedno konto odbiorcy, ale zostaje rozdzielona na kwotę netto i VAT. Pieniądze trafiają na dwa różne rachunki bankowe dostawcy, czyli następuje rozdzielenie zapłaty za fakturę na dwa strumienie:

• kwota netto trafia na zwykły rachunek rozliczeniowy,
• podatek VAT trafia na specjalny rachunek VAT, utworzony przez bank.
  Przy stosowaniu MPP nie ma znaczenia czy podatnik ma małą, średnią czy dużą firmę. Aby zastosować metodę podzielonej płatności, podatnik musi otrzymać fakturę przed dokonaniem zapłaty z wykazaną kwotą podatku.
  Mechanizm podzielonej płatności można również zastosować do zapłaty dokonywanej przed dostawą towaru lub wykonaniem usługi, pod warunkiem, że podatnik otrzyma od dostawcy fakturę na taką płatność.
  Mechanizm podzielonej płatności dotyczy wyłącznie transakcji:
• dokonywanych między podatnikami podatku VAT wykorzystującymi w prowadzonej działalności rachunki rozliczeniowe lub imienne rachunki w SKOK,
• rozliczanych w polskiej walucie.

MPP nie dotyczy:

• konsumentów (osób nieprowadzących działalności gospodarczej),
• przedsiębiorców, którzy otrzymują faktury bez kwoty podatku VAT (np. od podatników zwolnionych z VAT),
• w sytuacji płatności za fakturę gotówką lub kartą płatniczą,
• do rozliczeń z wykorzystaniem ROR,
• do 31 października 2019 roku w zakresie transakcji objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia – (np. branża budowlana, elektronika, stal, metale kolorowe).

2. Dobrowolność MPP

Obecnie, stosowanie mechanizmu podzielonej płatności jest dobrowolne. Co oznacza, że podatnik sam decyduje, którą fakturę zapłaci z zastosowaniem mechanizmu, w jakiej części oraz wobec którego dostawcy. Należy pamiętać, że:

• to nabywca decyduje o tym, czy zapłaci z użyciem MPP, czy – jak odbywało się do tej pory – zapłaci całą kwotę brutto na jeden rachunek odbiorcy; nabywca może stosować tę metodę w dowolny sposób; nie każda faktura musi być uregulowana z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności; część faktur może płacić w tradycyjny sposób, a część z użyciem MPP;
• sprzedawca może zastrzec w umowie z kontrahentem, że nie chce stosować MPP; wówczas kontrahent-nabywca powinien zapłacić kwotę brutto na rachunek rozliczeniowy sprzedawcy bez korzystania z komunikatu przelewu.

3. Obowiązkowe stosowanie MPP – od 1 listopada 2019 roku

3.1. Zasady podstawowe

Obowiązkowy MPP będzie dotyczyć branż, które są obecnie objęte reżimem odwrotnego obciążenia oraz zakresem odpowiedzialności podatkowej tj. branża stalowa, paliwowa, usług budowlanych i przenoszenia uprawnień do CO2. Z uwagi na występujące w niektórych branżach nieprawidłowości, mechanizmem tym objęte będą także transakcje, których przedmiotem są m.in.:

• węgiel i produkty węglowe,
• maszyny i urządzenia elektryczne, ich części i akcesoria,
• odbiorniki telewizyjne, nawet zawierające odbiorniki radiowe lub aparaturę do zapisu lub odtwarzania dźwięku lub obrazu,
• konsole do gier wideo (w rodzaju stosowanych z odbiornikiem telewizyjnym lub samodzielnym ekranem) i pozostałe urządzenia do gier zręcznościowych lub hazardowych z elektronicznym wyświetlaczem - z wyłączeniem części i akcesoriów,
• aparaty fotograficzne cyfrowe i kamery cyfrowe,
• części i akcesoria do pojazdów silnikowych (z wyłączeniem motocykli),
• części i akcesoria do motocykli i przyczep motocyklowych bocznych,
• biżuteria i jej części oraz pozostałe wyroby jubilerskie i ich części, ze złota i srebra lub platerowane metalem szlachetnym - wyłącznie części biżuterii i części pozostałych wyrobów jubilerskich ze złota, srebra i platyny, tj. niewykończone lub niekompletne wyroby jubilerskie i wyraźne części biżuterii, w tym pokrywane lub platerowane metalem szlachetnym.

Szczegółowy wykaz towarów i usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności zawarty będzie w załączniku nr 15 do ustawy o podatku od towarów i usług. Załącznik ten zawiera 150 pozycji.

Obligatoryjny mechanizm podzielonej płatności będzie stosowany w relacjach B2B wyłącznie w zakresie transakcji o wartości powyżej 15.000 zł, czyli transakcji objętych obowiązkiem regulowania za pośrednictwem rachunku bankowego. Elementem identyfikującym obowiązkowe zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności do danej transakcji będzie odpowiednia informacja zamieszczona na fakturze - wyrazy „mechanizm podzielonej płatności”. 

Płatności będą realizowane zatem tak samo jak obecnie, czyli przy wykorzystaniu obowiązującego komunikatu przelewu. Analogicznie realizowane będą również wnioski składane przez podatników o tzw. uwolnienie środków z rachunku VAT, czyli przekazanie środków z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy podatnika w celu swobodnego dysponowania. MPP objęci zostaną zarówno polscy podatnicy jak i podmioty niemające siedziby w Polsce, jednakże obowiązane do rozliczenia podatku VAT od towarów objętych tym mechanizmem.

Ustawa ta zwalnia z opłaty skarbowej w wysokości 30 zł wnioski składane przez podatników o wyrażenie zgody na przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy podatnika (czynność wynikająca z art. 108b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług).

Z uwagi na oparcie działania mechanizmu podzielonej płatności na rachunkach rozliczeniowych (tylko do tego typu rachunków otwierane są rachunki VAT) wprowadzony zostanie obowiązek posiadania rachunków rozliczeniowych dla tych podatników, którzy z uwagi na profil prowadzonej działalności gospodarczej są lub mogą być zobowiązani do stosowania mechanizmu podzielonej płatności. Stosowne zmiany w tym zakresie zostaną wprowadzone w ustawie Prawo bankowe.

 

3.2. Konsekwencje nie zastosowania się do obowiązkowego MPP

Ustawa zmieniająca wprowadza nowe sankcje:

A. W przypadku stwierdzenia, że podatnik wystawił fakturę bez zapisu „mechanizm podzielonej płatności”, naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku przypadającej na dostawę towarów lub świadczenie usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy, wykazanej na tej fakturze (nowy ust. 12 i 13 w art. 106e ustawy o VAT).

Sankcja ta nie będzie stosowana:

•  w stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe lub
• jeżeli zapłata kwoty odpowiadającej kwocie podatku przypadającej na dostawę towarów lub świadczenie usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy, wykazanej na fakturze, została dokonana z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności;

B. W przypadku stwierdzenia, że podatnik obowiązany do zastosowania mechanizmu podzielonej płatności nie dokonał w takiej formie płatności, naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku przypadającej na nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, wykazane na fakturze, której dotyczy płatność (nowy ust. 7 i 8 w art.108a ustawy o VAT).

Sankcja ta nie będzie obowiązywała:

• w stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe,
• jeżeli dostawca lub usługodawca rozliczył całą kwotę podatku wynikającą z faktury.

4. Rachunek VAT i zapłata z MPP

Każdy przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą i posiadający rachunek rozliczeniowy lub imienny rachunek w SKOK ma rachunek VAT. Rachunek ten otwarty jest automatycznie, bez konieczności składania wniosków. Rachunek VAT jak i środki na nim zgromadzone cały czas należą do przedsiębiorcy. Urząd skarbowy nie dysponuje środkami zgromadzonymi na rachunkach VAT, sprawuje jednak nadzór nad ich uwolnieniem. Zapłata faktur z użyciem MPP wygląda tak samo jak przed wprowadzeniem tego mechanizmu. Wykorzystując MPP nadal wykonywany jest jeden przelew do dostawcy za dany towar lub usługę. Zamiast tradycyjnego przelewu wybiera się specjalnie przygotowany dla celów MPP przelew tzw. komunikat przelewu. Przy jego zastosowaniu w systemie bankowym nastąpi automatyczne rozdzielenie płatności. Nie trzeba znać numeru rachunku VAT dostawcy.

W komunikacie przelewu należy wskazać:

• kwotę podatku VAT (lub jej część) wynikającą z faktury, która jest opłacana;
• kwotę sprzedaży brutto (lub jej część);
• numer faktury, która jest opłacana;
• NIP dostawcy towaru lub usługi (wystawcy faktury).

Należy pamiętać, że:

• w komunikacie przelewu wskazuje się numer rachunku rozliczeniowego kontrahenta,
• każdą fakturę rozlicza sie osobno,
• nie ma możliwości opłacania kilku faktur zbiorczo, jednym komunikatem przelewu,
• w jednym przelewie w systemie podzielonej płatności można uregulować należność tylko za jedną fakturę lub jej część,
• nie ma możliwości przelewu środków pomiędzy własnymi rachunkami VAT utworzonymi w różnych bankach; takie środki można przelać tylko w ramach jednego banku,
• nie można płacić z rachunku VAT zobowiązań dotyczących innych podatków,
• w dodatkowych informacjach i objaśnieniach w sprawozdaniu finansowym należy wskazać środki zgomadzone na rachunku VAT.

Zarówno sam rachunek VAT, jak i środki na nim zgromadzone cały czas należą do podatnika.  Nie można jednak dowolnie nimi dysponować.

4.1.  Wpływy na rachunek

Na rachunek VAT wpływają środki pochodzące z:

• zapłaty kwoty odpowiadającej kwocie podatku VAT wykazanej na fakturze
• wpłaty VAT przez podatnika na rzecz płatnika w zakresie wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych (zarejestrowanego odbiorcy lub podmiotu prowadzącego skład podatkowy)
• zwrotu kwoty odpowiadającej kwocie podatku VAT – w przypadkach zmniejszenia podstawy opodatkowania VAT (np. udzielone rabaty, opusty, zwroty opakowań), wynikającej z wystawionej faktury korygującej
• zwrotu VAT dokonanego przez urząd skarbowy
• innego rachunku VAT posiadacza rachunku prowadzonego w tym samym banku

4.2. Obciążenia rachunku

Rachunek VAT może być obciążony wyłączenie w celu:

• zapłaty podatku VAT wykazanego na fakturze z tytułu nabycia towarów i usług na rachunek VAT
• zwrotu kwoty podatku VAT, wynikającej z wystawionej przez podatnika faktury korygującej na rachunek VAT nabywcy towarów lub usług
• wpłaty na rachunek urzędu skarbowego (obowiązuje od 1 listopada) :
  • podatku VAT, w tym z tytułu importu towarów, dodatkowego zobowiązania podatkowego w tym podatku, a także odsetek za zwłokę w  zapłacie VAT lub odsetek za zwłokę od  sankcji VAT,
  • podatku dochodowego od osób prawnych oraz zaliczek na ten podatek, a także odsetek za zwłokę w podatku dochodowym od osób prawnych oraz odsetek od zaliczek na ten podatek,
  • podatku dochodowego od osób fizycznych oraz zaliczek na ten podatek, a także odsetek za zwłokę w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz odsetek od zaliczek...