Wpływ wspólności majątkowej małżeńskiej na konieczność naliczania podatku należnego przy przeniesieniu majątku pomiędzy małżonkami

Odpowiedź 

Małżonków łączy od momentu zawarcia związku małżeńskiego wspólność majątkowa. W sytuacji, w której małżonek prowadzący działalność gospodarczą chce przekazać zakupiony przez siebie towar żonie, która jest także przedsiębiorcą, nie dojdzie do czynności odpłatnej będącej warunkiem koniecznym powstania obowiązku podatkowego w VAT. Wynika z to faktu niemożności zapłaty za cokolwiek co jest przekazywane z ich majątku wspólnego ich własnymi pieniędzmi. 

Uzasadnienie 

Na wstępie należy wskazać, iż:

• każdy z małżonków pomiędzy, którymi występuje wspólność majątkowa małżeńska może oddzielnie (samodzielnie) prowadzić jako jednoosobowy przedsiębiorca działalność gospodarczą,
• na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług każdy z małżonków może być oddzielnym czynnym podatnikiem VAT (nie dotyczy to osób, które prowadzą wspólne gospodarstwo rolne, chyba że jeden z nich prowadzi gospodarstwo rolne a drugi działalność gospodarczą w innym zakresie niż rolnictwo.

Małżeństwo, od momentu jego zawarcia, cechuje wspólność majątkowa powstająca ustawowo. Oczywiście wspólność majątkową można ograniczyć jeszcze przed zawarciem związku lub w jej trakcie (na wniosek jak i orzeczeniem sądowym). Majątek małżeński (dorobkowy) obejmuje to wszystko co małżonkowie razem wnieśli do majątku wspólnego, np. z tytułu wynagrodzeń, osiągniętych zysków z działalności gospodarczej, czy też rozszerzenia wspólności majątkowej małżeńskiej. Obejmuje zarówno środki pieniężne, ruchomości (np. samochody osobowe), nieruchomości oraz prawa (np. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego). Co bardzo istotne, gdy między małżonkami istnieje wspólność to ma ona charakter łączny i nie ma takiego pojęcia prawnego i faktycznego jak udział procentowy, np. po połowie. Jak wskazuje się w wyroku NSA z 04.04.2018 r., sygn. I FSK 887/16: „…każdy z małżonków ma zarówno prawo do udziału i rozporządzenia tak całym majątkiem wspólnym, jak i w odniesieniu do poszczególnych składników majątku wspólnego. Wspólność majątkowa małżeńska nie jest bowiem samodzielnym i niezależnym od małżonków bytem, które realizuje własne uprawnienia do określonych lub wszystkich składników tego mienia. Podmiotami uprawnionymi do dysponowania i zarządzania całym mieniem są zawsze małżonkowie tworzący wspólność majątkową małżeńską.”
Zgodnie z art. 31 § 1 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy (k.r.o.) z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa, obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Wspólność ustawowa obejmuje wszelkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. 
Biorąc pod uwagę zapisy kodeksu rodzinnego opiekuńczego (k.r.o.) należy wskazać, że w przypadku powstania obowiązku podatkowego na gruncie VAT musi dojść co do zasady do odpłatności. Zgodnie z art.5 ust.1 w zw. z art.7 ust.1 ustawy o po...