Wykreślenie podatnika z rejestru VAT na podstawie art. 96 ust. 9 ustawy o VAT

Naczelnik urzędu skarbowego wykreśla z urzędu podatnika z rejestru, jako podatnika VAT bez konieczności zawiadamiania o tym podatnika, jeżeli:

• Podatnik nie istnieje

Zgodnie z orzecznictwem sądów organ podatkowy rozstrzyga na podstawie czynności sprawdzających czy dany podmiot jest podatnikiem VAT czynnym w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, czy określony podmiot, zarejestrowany jako czynny podatnik VAT istnieje w obrocie gospodarczym, a więc przede wszystkim czy ma udokumentowany status przedsiębiorcy, dysponuje rachunkiem bankowym dla rozliczeń w obrocie gospodarczym, dysponuje siedzibą i odpowiednim zapleczem majątkowym. Jeśli takich cech danemu podmiotowi nie da się przypisać, to oznacza, że w obrocie gospodarczym nie istnieje on jako podatnik VAT czynny i nie może figurować w stosownym rejestrze takich podatników, bowiem taki zapis w rejestrze wprowadza w błąd potencjalnych kontrahentów. Celem zatem regulacji zawartej w art. 96 ust. 9 ustawy o VAT jest uporządkowanie rejestru podatników VAT przez wyeliminowanie z niego podmiotów nieistniejących lub takich, które w rzeczywistości nie wykonują czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z wyrokiem NSA sygn. akt I FSK 1466/14 z dnia 5 kwietnia 2016 roku należy zwrócić uwagę na problemy interpretacyjne, jakie wiążą się z użytym w przepisie art. 96 pojęciem „nie istnienia” podmiotu, jako przesłanki do jego wykreślenia z wykazu podatników VAT czynnych. Pojęcie to nie zostało zdefiniowane  w  ustawie o podatku od towarów  i  usług, a co ważne nie posługuje się nim także Kodeks spółek handlowych  i  ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Pojęcie to nie ma także powszechnie ustalonego znaczenia w orzecznictwie i nauce prawa. W języku powszechnym słowo „istnieć” znaczy tyle, co „mieć miejsce w rzeczywistości”.

W  tym ujęciu, podmioty, które istnieją jedynie formalnie (są na przykład wpisanie do Krajowego Rejestru Sądowego lub do CEIDG) nie spełniają tego warunku. Należy bowiem odróżnić podmioty, które stwarzają formalne pozory istnienia, od tych podmiotów, które rzeczywiście uczestniczą  w  obrocie prawnym, prowadząc działalność gospodarczą. Ustawodawca zatem wprost przewidział, jako odrębną przesłankę, formalny aspekt funkcjonowania przedsiębiorcy, jako podatnika podatku od towarów  i  usług.

Bardzo częstą przesłanką do wykreślenia podatnika z rejestru VAT jest umiejscowienie jego siedziby w tzw. wirtualnym biurze. Posiadanie wyłącznie umowy na posługiwanie się adresem wirtualnego biura dla potrzeb rejestracji może być przesłanką do wykreślenia, ale tylko wtedy, gdy branża firmy nie pozwala na jej funkcjonowanie pod tym adresem, a przedsiębiorca nie posiada innych miejsc prowadzenia działalności.

Jeżeli przedsiębiorca prowadzi działalność, która nie wymaga od niego posiadania stałego punktu, a np. usługi wykonywane są w siedzibie kontrahenta, wystarczy podpisać dodatkowo umowę z firmą świadczącą usługi wirtualnego biura na świadczenia usług sekretarskich i odbioru korespondencji, a jako miejsce prowadzenia działalności wskazać obszar całego kraju i przesłanka do wykreślenia z powodu nieistnienia podatnika przestaje obowiązywać.

• Mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem albo jego pełnomocnikiem

Brak możliwości skontaktowania się z podatnikiem musi mieć charakter trwały, a podjęte przez organ udokumentowane próby kontaktu z nim nie dają rezultatu.

Jedną z przesłanek wykreślenia z urzędu podatnika z rejestru, jako podatnika VAT jest brak możliwości skontaktowania się z podatnikiem albo jego pełnomocnikiem mimo podjętych udokumentowanych prób. Jak zaznaczył Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku o sygn. I SA/Wr 1218/15 z 16 lutego 2016r. organa podatkowe zasadnie dokonują wykreślenia podmiotów z rejestru, jako podatnika VAT z uwagi na brak możliwości skontaktowania się z podatnikiem. Odbiór przez podatnika przesłanych przez organ podatkowy wezwań stanowi jedynie o podejmowaniu przez organ udokumentowanych prób skontaktowania się z nim, a nie o rzeczywistym kontakcie podatnika z organem podatkowym. Samo odbieranie bowiem wezwań, w ślad, za którym nie idą konkretne działania podatnika prowadzące do wypełnienia przez niego ustawowych obowiązków, nie jest kontaktem faktycznym.  W  wezwaniach organy podatkowe informują podatnika o skutkach prawnych braku możliwości skontaktowania się z nim, tj. o wykreśleniu z urzędu podatnika z rejestru podatników VAT bez konieczności zawiadamiania o tym podatnika. Podatnik, który w ślad za otrzymanymi wezwaniami nie kontaktuje się z organem podatkowym  w  celu wypełnienia swoich obowiązków, wyjaśnienia swojego statusu jako podatnika VAT czynnego, naraża się na konsekwencje w postaci wykreślenia z rejestru VAT.

• Dane podane w zgłoszeniu rejestracyjnym okażą się niezgodne z prawdą

Najczęściej niezgodne z prawdą dane dotyczą adresu siedziby działalności gospodarczej podanej w zgłoszeniu rejestracyjnym podatnika. Zgodnie z art. 5 ustawy z 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji po...