Co zmienia się w VAT w 2024 r.?

Zmiany dotyczące wiążącej informacji stawkowej

Ustawą z 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1598) od 1 stycznia 2024 r. ustawodawca wprowadził zmiany dla wiążącej informacji stawkowej.

Pamiętaj!
Wiążąca informacja stawkowa (WIS) to decyzja administracyjna, w której
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej określa:

• jaka stawka VAT jest właściwa dla wskazanego przez podatnika towaru lub usługi, lub
• prawidłową klasyfikację w przypadku złożenia wniosku zawierającego żądanie sklasyfikowania towaru albo usługi na potrzeby stosowania przepisów ustawy oraz przepisów wykonawczych wydanych na jej podstawie, innych niż dotyczących określenia stawki podatku.

WIS ułatwia przyporządkowanie stawki VAT do towaru lub usługi albo prawidłową klasyfikację, zapewnia ochronę, ponieważ wszystkie organy podatkowe są taką decyzją związane, ułatwia podmiotom posiadającym WIS relacje z organami podatkowymi.

Ważne!
Decyzja WIS wiąże wszystkie organy podatkowe wobec podmiotów, które ją otrzymały. 

To oznacza, że organ, który kontroluje podatnika, nie może go obciążyć sankcjami za stosowanie stawki VAT wskazanej w WIS.
Decyzja WIS wiąże również podmioty będące adresatem decyzji (podatnicy oraz podmioty dokonujące lub zamierzające dokonać czynności podlegających opodatkowaniu). 
Istotne jest także to, że jeśli podatnik zastosuje się do decyzji WIS, która została wydana dla innego podmiotu, ale dotyczy towaru lub usługi tożsamych z towarem/usługą, które oferuje on w ramach swojej działalności, podatnik ten również będzie korzystać z takiej ochrony prawnej.

Pamiętaj!
Od 1 stycznia 2024 r. wniosek o wydanie WIS można złożyć wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem konta e-Urząd Skarbowy. Wnioski złożone w formie papierowej lub elektronicznie za pośrednictwem e-PUAP nie zostaną rozpatrzone.

Ważne!
Wnioski o wydanie wiążącej informacji stawkowej złożone przed dniem 1 stycznia 2024 r. są rozpatrywane zgodnie z przepisami obowiązującymi do dnia 31 grudnia 2023 r.

Od 1 stycznia 2024 r. przestaje obowiązywać rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 czerwca 2023 r. w sprawie wzoru wniosku o wydanie wiążącej informacji stawkowej.
Składając wniosek za pośrednictwem konta e-Urząd Skarbowy, można skorzystać z interaktywnego formularza do wniosku WIS, który załącza się do wniosku.
Od 1 lipca 2023 r. wniosek o wydanie wiążącej informacji stawkowej nie podlega opłacie.
Jeżeli do rozpatrzenia wniosku konieczne będzie dokonanie dodatkowych badań lub analiz, podatnik będzie zobowiązany uiścić zaliczkę na pokrycie opłaty z tego tytułu, w wysokości i terminie określonym w wezwaniu organu. Ostateczną wysokość opłaty i termin jej uiszczenia określi Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w wydawanym na tę okoliczność postanowieniu.
Zaliczkę na pokrycie opłaty oraz opłatę należy wnieść na rachunek bankowy Krajowej Informacji Skarbowej (konto zabezpieczeń).

Zmiany wprowadzone do ustawy o VAT 

W art. 42b ustawodawca dodał ust. 1a i 1b w brzmieniu:
1a. Do złożenia wniosku o wydanie WIS jest uprawniony wnioskodawca, o którym mowa w ust. 1, posiadający konto w e-Urzędzie Skarbowym, na którym został podany aktualny adres poczty elektronicznej lub numer telefonu, w celu, o którym mowa w art. 35e ust. 8 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2023 r. poz. 615, z późn. zm.).
1b. Wymóg podania aktualnego adresu poczty elektronicznej lub numeru telefonu na koncie w e-Urzędzie Skarbowym dotyczy również wnioskodawcy, o którym mowa w ust. 1, posiadającego siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu na terytorium kraju, jeżeli działa przez pełnomocnika lub przedstawiciela.
Od 1 stycznia 2024 r. ustawodawca zmienił brzmienie art. 42b ust. 2 ustawy o VAT. Obecnie przepis ten stanowi, że wniosek o wydanie WIS zawiera:

1. imię i nazwisko lub nazwę wnioskodawcy, jego adres zamieszkania lub adres siedziby, numer identyfikacji podatkowej lub inny numer umożliwiający identyfikację wnioskodawcy oraz adres do doręczeń, jeżeli jest inny niż adres zamieszkania lub adres siedziby;
2. imię, nazwisko i adres do doręczeń pełnomocnika wnioskodawcy, jeżeli został ustanowiony, lub innych osób upoważnionych do kontaktu w sprawie wniosku;
   2a) wskazanie, którym z podmiotów, o których mowa w ust. 1, jest wnioskodawca;
3. określenie przedmiotu wniosku, w tym:
   a) szczegółowy opis towaru lub usługi, pozwalający na taką ich identyfikację, aby dokonać ich klasyfikacji zgodnej z Nomenklaturą scaloną (CN), Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług lub Polską Klasyfikacją Obiektów Budowlanych,
   b) (uchylona)
   c) wskazanie przepisów ustawy lub przepisów wykonawczych wydanych na jej podstawie – w przypadku, o którym mowa w ust. 4;
4. (uchylony)
5. wskazanie, czy wniosek dotyczy przypadku, o którym mowa w ust. 4.

Ustawodawca uchylił ust. 9 z art. 42b, który stanowił, że to minister właściwy do spraw finansów publicznych określa, w drodze rozporządzenia, wzór wniosku o wydanie WIS, mając na względzie zakres danych określonych w ust. 2, ujednolicenie składanych wniosków oraz zapewnienie sprawnej obsługi wnioskodawców.
Od 1 stycznia 2024 r. zmiany nastąpiły także w art. 42g ustawy o VAT, tj. ust. 1 zdanie drugie otrzymało nowe brzmienie oraz dodano ust. 4 i 5. Przepis ten brzmi obecnie następująco:

1. WIS wydaje się bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie trzech miesięcy od dnia otrzymania wniosku o wydanie WIS. Do tego terminu nie wlicza się terminów i okresów, o których mowa w art. 139 § 4 Ordynacji podatkowej, oraz dni, w których wystąpiła awaria e-Urzędu Skarbowego, w przypadku, o którym mowa w art. 35e ust. 4a ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej.
2. W sprawach dotyczących WIS stosuje się odpowiednio przepisy działu IV Ordynacji podatkowej, z wyłączeniem rozdziałów 17, 18, 19 i 20.
3. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydaje decyzję o odmowie wydania WIS, jeżeli wniosek o wydanie WIS, którego przedmiotem są towary lub usługi, o których mowa w art. 42b ust. 5 pkt 2, nie dotyczy towarów lub usług, które razem składają się na jedną czynność podlegającą opodatkowaniu.
4. Pisma w sprawie WIS składa się i doręcza wyłącznie za pośrednictwem konta w e-Urzędzie Skarbowym, z zastrzeżeniem art. 35e ust. 9 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej.
5. Próbka towaru oraz dokumenty, które nie mogą być dostarczone za pośrednictwem konta w e-Urzędzie Skarbowym lub których dostarczenie w postaci fizycznej jest niezbędne do rozpatrzenia wniosku o wydanie WIS, w tym do dokonania właściwej klasyfikacji towaru, usługi lub towarów lub usług, które razem składają się na jedną czynność podlegającą opodatkowaniu, są dostarczane na zasadach ogólnych.

Obowiązki dostawców usług płatniczych

Ustawą z 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 996), od 1 stycznia 2024 r. wprowadzono nowe obowiązki dla dostawców usług płatniczych poprzez dodanie rozdziału 2a w dziale XI.
Wprowadzone przepisy nakładają na tych dostawców obowiązek prowadzenia, przechowywania i przesyłania ewidencji odbiorców płatności i płatności transgranicznych.
Podstawą funkcjonowania dostawców usług płatniczych jest ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. z 2014 r. poz. 873). Zostały nią implementowane dwie dyrektywy unijne: dyrektywa 2007/64/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego zmieniającą dyrektywy 97/7/WE, 2002/65/WE, 2005/60/WE i 2006/48/WE i uchylającą dyrektywę 97/5/WE oraz dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/110/WE z dnia 16 września 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje pieniądza elektronicznego oraz nadzoru ostrożnościowego nad ich działalnością, zmieniająca dyrektywy 2005/60/WE i 2006/48/WE oraz uchylająca dyrektywę 2000/46/WE.
Obecnie funkcjonuje ok. 30 krajowych instytucji płatniczych oraz ponad 1300 biur usług płatniczych. Nie działa wciąż żadna krajowa instytucja pieniądza elektronicznego.
Dane dotyczące ww. podmiotów zawarte są w rejestrze dostawców prowadzonym przez Komisję Nadzoru Finansowego, publikowanym na jej stronie internetowej.
Krajowe instytucje płatnicze, w zależności od zakresu zezwolenia udzielanego przez KNF, mogą świadczyć wszystkie usługi płatnicze z katalogu zawartego w art. 3 UUP, tj. następujące usługi:

• przyjmowanie wpłat gotówki i dokonywanie wypłat gotówki z rachunku płatniczego oraz wszelkie działania niezbędne do prowadzenia rachunku;
• wykonywanie transakcji płatniczych, w tym transfer środków pieniężnych na rachunek płatniczy u dostawcy użytkownika lub u innego dostawcy: przez wykonywanie usług polecenia zapłaty, w tym jednorazowych poleceń zapłaty, przy użyciu karty płatniczej lub podobnego instrumentu płatniczego, przez wykonywanie usług polecenia przelewu, w tym stałych zleceń;
• wykonywanie transakcji płatniczych wymienionych w pkt 2, w ciężar środków pieniężnych udostępnionych użytkownikowi z tytułu kredytu, a w przypadku instytucji płatniczej lub instytucji pieniądza elektronicznego – kredytu, o którym mowa w art. 74 ust. 3 lub art. 132j ust. 3;
• wydawanie instrumentów płatniczych;
• umożliwianie wykonania transakcji płatniczych, zainicjowanych przez akceptanta lub za jego pośrednictwem, instrumentem płatniczym płatnika, w szczególności na obsłudze autoryzacji, przesyłaniu do wydawcy karty płatniczej lub systemów płatności zleceń płatniczych płatnika lub akceptanta, mających na celu przekazanie akceptantowi należnych mu środków, z wyłączeniem czynności polegających na jej rozliczaniu i rozrachunku w ramach systemu płatności w rozumieniu ustawy o ostateczności rozrachunku (acquiring);
• świadczenie usługi przekazu pieniężnego;
• wykonywanie transakcji płatniczych, w przypadku których zgoda płatnika na wykonanie transakcji udzielana jest przy użyciu urządzenia telekomunikacyjnego, cyfrowego lub informatycznego, a płatność przekazywana jest dostawcy usług telekomunikacyjnych, cyfrowych lub informatycznych, działającemu jedynie jako pośrednik pomiędzy użytkownikiem zlecającym transakcję płatniczą a odbiorcą.

Biura usług płatniczych są uprawnione do świadczenia wyłącznie usługi przekazu pieniężnego. Wszystkie kategorie dostawców usług płatniczych mają obowiązek świadczenia usług płatniczych zgodnie z przepisami UUP, dotyczącymi m.in. obowiązków informacyjnych w zakresie świadczenia usług płatniczych, praw i obowiązków w zakresie dostarczania usług płatniczych i korzystania z nich.

Zmiany wprowadzone do ustawy o VAT

W art. 110a ustawy o VAT wprowadzono definicje dotyczące usług płatniczych. Ilekroć w tym rozdziale jest mowa o:

1. akceptancie – rozumie się przez to akceptanta, o którym mowa w art. 2 pkt 1b ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych;
2. BIC – rozumie się przez to BIC, o którym mowa w art. 2 pkt 16 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 260/2012 z dnia 14 marca 2012 r. ustanawiającego wymogi techniczne i handlowe w odniesieniu do poleceń przelewu i poleceń zapłaty w euro oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 924/2009 (Dz. Urz. UE L 94 z 30 marca 2012 r., s. 22);
3. dostawcy usług płatniczych – rozumie się przez to dostawcę, o którym mowa w art. 4 ust. 2 pkt 1–6 i 9 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych;
4. IBAN – rozumie się przez to IBAN, o którym mowa w art. 2 pkt 15 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 260/2012 z dnia 14 marca 2012 r. ustanawiającego wymogi techniczne i handlowe w odniesieniu do poleceń przelewu i poleceń zapłaty w euro oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 924/2009;
5. odbiorcy płatności – rozumie się przez to odbiorcę, o którym mowa w art. 2 pkt 18 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych;
6. państwie członkowskim pochodzenia – rozumie się przez to macierzyste państwo członkowskie, o którym mowa w art. 2 pkt 17 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych;
7. płatniku – rozumie się przez to płatnika, o którym mowa w art. 2 pkt 22 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych;
8. płatności – rozumie się przez to transakcję płatniczą, o której mowa w art. 2 pkt 29 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych, lub usługę przekazu pieniężnego, o której mowa w art. 3 ust. 3 tej ustawy, z wyłączeniem czynności wymienionych w art. 6 tej ustawy;
9. przyjmującym państwie członkowskim – rozumie się przez to goszczące państwo członkowskie, o którym mowa w art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych;
10. rachunku płatniczym – rozumie się przez to rachunek płatniczy, o którym mowa w art. 2 pkt 25 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych;
11. usłudze płatniczej – rozumie się przez to działalność, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt 2–6 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych.

Ważne!
Z definicji wynika, że z płatnością transgraniczną mamy do czynienia wtedy, gdy środki pieniężne są przekazywane od płatnika zlokalizowanego w państwie UE do odbiorcy zlokalizowanego w innym państwie UE lub poza UE. Zatem płatności krajowe nie są objęte zakresem nowych przepisów.

Obowiązek prowadzenia ewidencji – art. 110 b ustawy o VAT 

Art. 110b wprowadza dla dostawcy usług płatniczych obowiązek prowadzenia ewidencji odbiorców płatności i płatności transgranicznych w odniesieniu...